Nastavnom metodom Projektna nastava do prevencije zloupotrebe i konzumcaije nargile među učenicima i učenicama škola TK

U periodu od augusta 2019 – aprila 2020. godine Međunarodno udruženje “Interaktivne otvorene škole” (MIOS) Tuzla, u saradnji sa 15 osnovnih i srednjih škola Tuzlanskog kantona, Zavodom za javno zdravstvo TK i JU Centar za prevenciju ovisnosti o psihoaktivnim supstancama, Smoluća realiziraju projekat: “Prevencija zloupotrebe i konzumacije nargile među učenicima/ama škola TK”.

Aktivnosti projekta predstavljaju nastavak inicijative koju su tokom decembru 2017.godine, uz finansijsku i stručnu podršku Međunarodnog udruženja “Interaktivne otvorene škole” Tuzla, pokrenule profesorice JU Mješovite srednje škole Živinice.

Predstavnici/e partnerskih škola projekta koji/e su direktno uključeni/e u projekat “Prevencija zloupotrebe i konzumacije nargile među učenicima škola TK”, aktivnosti provode metodom Projektna nastava. Učenici/e, uz mentorstvo nastavnika/ca, imaju priliku da u skladu sa nastavnim planom i programom, samostalno istražuju i prikupljaju podatke o navedenoj tematici, a zatim da educiraju svoje vršnjake/inje i njihove roditelje koristeći se  prikupljenim podacima  i rezultatima sprovedenog istraživanja.

U okviru edukacije učenika/ca partnerskih škola projekta, upriličeno je niz mrežnih susreta učenika/ca tokom kojih su učenici/e JU Mješovite srednje škole, Živinice koji pohađaju Srednju medicinsku školu i učenici/e JU Gimnazije “Ismet Mujezinović”, Tuzla posjetili 13 osnovnih i srednjih škola Tuzlanskog kantona. Učenici/e su održali/e vlastite prezentacije o nalazima i spoznajama koje se tiču zloupotrebe nargile od strane mladih. Mrežnim susretima je prisustvovalo ukupno 390 učenika/ca sa područija TK, koji/e su diskutovali/e o štetnosti konzumacije nargile.

Većina učenika/ca ima pogrešno mišljenje da pušenje nargile nije štetno ili je manje štetno od pušenja cigareta zbog filtriranja sastojaka kroz vodu. Pokazalo se da učenici/e ne poznaju i nisu svjesni sastava nargile koju su, kako kažu, imali priliku da konzumiraju. Zabrinjavajući je podatak da se znatan broj djece izjasnio kako njihovi roditelji imaju isto ili slično mišljenje te da im u vezi s tim odobravaju konzumaciju nargile.

Realizacijom mrežnih susreta u diskusiji među učenicima/ama osnovnih i srednjih škola TK se nastojalo ukazati na štetnost konzumiranja nargile. Detaljno su objašnjeni procesi koji se dešavaju prilikom konzumacije nargile kod maloljetnika, njihov štetan efekat kao i posljedice koje mogu nastati.

Razgovaralo se o nedostatku upozoravanja o štetnosti aromatiziranog duhana, te da je popularan na javnim mjestima, čak i u blizini škola.

„Naša prošlogodišnja istraživanja o štetnosti nargile ukazivala su na velike rizike prenosa zaraznih bolesti poput  tuberkuloze pluća, opasne legionarske bolesti koja se širi enormno brzo, raznih bakterija i virusa.

Nažalost, naša upozorenja i tvrdnje su se pokazale tačnim. Naime, tokom prošlog mjeseca u glavnom gradu Bosne i Hercegovine, legionarska bolest se počela širiti masovno. Nargila služi kao sjajan put prenošenja zaraznih bolesti. Problem je što osoba može biti kliconoša i nesvjesno može prenijeti bolesti.“ – istakli su učenici JU Mješovita srednja škola Živinice.

Diskusije i razgovori tokom mrežnih susreta su išli u pravcu osvještavanja učenika o štetnosti konzumacije nargile, kako bi učenici/e na osnovu novih saznanja imali/e priliku da na ličnoj osnovi osvjeste značaj rizika po njihovo zdravlje, a kojem se izlažu ukoliko se odluče da konzumiraju ili ukoliko konzumiraju nargilu.

Razgovaralo se o sastavu nargila, a zatim da konzumacija nargile po naše zdravlje uzrokuje 2 štetna dejstva. Prvo je izazvano sagorijevanjem duhana, nikotina, katrana i ostalih hemikalija. Drugo štetno dejstvo je izazvano sagorijevanjem uglja i oslobođavanjem ugljendioksida i ugljenmonoksida. Učenici/e su nastavni sadržaj iz predmeta biolgije, hemije, kao i predmeta medicinske struke prilikom prezentiranja povezivali/e sa stvarnim životom i sredinom u kojoj žive, a na temu štetnosti koje izaziva konzumacija nargile.  Učenici/e su govorili/e o pasivnom pušenju i njegovom štetnom dejstvu na organizam kao i nezadovoljavajućim higijenskim uslovima održavanja nargila. Jedna od tema je bila i pojava legionarske bolesti, a koja je kod oboljelih prouzrokovana konzumacijom nargile s obzirom da je cijev nargile plastična pa se bakterije lakše razmnožavaju nego na drugim materijalima.

Ukazano je da konzumacijom nargile mladi u svoj organizam unose supstancu koja podstiče razvoj ovisnosti, stoga potreba za nargilom nakon svake upotrebe je refleksija ovisnosti koju njena upotreba razvija.

Paralelno, tokom perioda realizacije mrežnih susreta učenika/ca, ukupno 220 učenika/ca iz 14 osnovnih i srednjih škola TK, uključenih u projekat, su imali/e priliku da posjete JU Centar za prevenciju ovisnosti o psihoaktivnim susptancama, Smoluća. Cilj posjeta je bio da doprinesu osvještavanju učenika/a o štetnosti konzumacije nargile, a tokom kojih su učenici/e imali/e priliku da čuju životne priče štićenika, da obiđu Centar,  postavljaju pitanja i prikupljaju dodatne infromacije koje su učenicima/ama neophodne za educiranje učenika/ca svojih škola.

U narednom periodu je planirano da učenici/e u skladu sa nastavnim planom i programom, koristeći se prikupljenim podacima do tada realiziranih aktivnosti, rade na izradi promotivnih materijala. Promotivni materijali u vidu afiša, plakata i video snimka će se koristiti prilikom realizacije radionica sa učenicima/ama i roditeljima učenika/ca partnerskih škola projekta na temu štetnog uticaja konzumacije nargile.

Projekat “Prevencija zloupotrebe i konzumacije nargile među učenicima škola TK” je finansijski podržan od Federalnog ministarstva obrazovanja i nauke, BiH.